Sylwetka dyrektora

SYLWETKA

PROF. NZW. DRA LECHOSŁAWA GAWRECKIEGO

Profesor nadzwyczajny w Gnieźnieńskiej Szkole Wyższej Milenium, dr pedagogiki. Specjalista w dziedzinie zarządzania oświatą, zajmował się też dydaktyką. Autor 16. publikacji książkowych, kilkudziesięciu opracowań w pracach zbiorowych w tym również w podręczniku akademickim „Pedagogika” (red B. Śliwerski, rozdział „Pedagogika zarządzania”) oraz artykułów naukowych i popularno-naukowych. Publicysta oświatowy (Polityka, Głos Nauczycielski i inne).

W swojej karierze pedagogicznej przeszedł wszystkie szczeble kształcenia. Zaczynał jako nauczyciel wychowania muzycznego w szkole podstawowej i doszedł do funkcji rektora szkoły wyższej. Założył dwie placówki dydaktyczne. W roku 1993 Studium Doskonalenia Menedżerów Oświaty , w Kaliszu, pierwsza w Polsce niepubliczna placówka oświaty wyspecjalizowana w kształceniu kierowniczej kadry oświaty, a później również nauczycieli. Obecnie SDMO działa w Gnieźnie (ponad 12 tysięcy absolwentów z całego kraju).

W roku 2002 założył – wspólnie z Krzysztofem Gawreckim i Iwoną Gawrecką – Gnieźnieńską Szkołę Wyższą Milenium, której był rektorem w latach 2007-2013.

CV zawodowe i naukowe

Kwalifikacje zawodowe:

  1. Magisterium

1966: UAM, Wydział Filozoficzno – Historyczny, kierunek: pedagogika

Temat: Wybór dalszego kształcenia uczniów szkół podstawowych w r. szk. 1965/66

Promotor: Prof. dr hab. Stanisław Kowalski

  1. Doktorat

1976: UAM, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Pedagogiki

Temat: Efektywność struktury programów TV z wychowania obywatelskiego

Promotor: Prof. dr hab. Leon Leja

  1. Profesor nadzwyczajny

2009; Akceptacja CK ds. T i SN – w oparciu o analizę książki „Promocja placówki edukacyjnej” oraz całokształtu dorobku naukowego, dydaktycznego i organizacyjnego.

 Przebieg pracy zawodowej i dydaktycznej:

  1. 1964 – 1966: Szkoła Podstawowa nr 84 w Poznaniu – nauczyciel języka polskiego i muzyki.
  2. 1966 – 1969: Liceum Pedagogiczne w Rogoźnie Wlkp. – nauczyciel pedagogiki, psychologii, metodyki nauczania początkowego.
  3. 1969 – 1975: Studium Nauczycielskie w Kaliszu – nauczyciel pedagogiki, psychologii oraz metodyki nauczania początkowego.
  4. 1975 – 1990: Instytut Kształcenia Nauczycieli Oddział Doskonalenia Nauczycieli w Kaliszu, adiunkt. Wicedyrektor.
  5. 1985 – 2006: Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu – Instytut Pedagogiczno-Artystyczny w Kaliszu, starszy wykładowca.
  6. 1993 – nadal: Studium Doskonalenia Menedżerów Oświaty w Kaliszu i w Gnieźnie, założyciel – dyrektor (nazwa zmieniona w roku 2019: Centrum Doskonalenia Nauczycieli-SDMO)
  7. 2003 – nadal: Gnieźnieńska Szkoła Wyższa Milenium, założyciel, rektor, profesor nadzwyczajny.

 Kierowanie pracami magisterskimi i dyplomowymi:

  1. Promotor około 400 prac magisterskich i licencjackich.
  2. Promotor około 500 obronionych prac dyplomowych na Studiach Podyplomowych Organizacji i Zarządzania Oświatą i innych.

 Funkcje naukowe:

1971 – 1987: Konsultant naukowy w Redakcji Programów Szkolnych Telewizji Polskiej.

1983 – 1988: Konsultant naukowy w Dziale Programów dla Szkół Polskiego Radia.

2004 – 2005: Członek Komitetu Naukowego przygotowującego Międzynarodowy Kongres Edukacyjny „Edukacja polska w zjednoczonej Europie” (organizator: Związek Nauczycielstwa Polskiego).

Szczególne osiągnięcia zawodowe:

1993 – nadal: Założyciel – według własnej autorskiej koncepcji – Studium Doskonalenia Menedżerów Oświaty (SDMO) w Kaliszu a od 2004 roku również w Gnieźnie. Placówka ogólnopolska, specjalizująca się w menedżerskim kształceniu na studiach podyplomowych (we współpracy ze szkołami wyższymi) i kursach kierowniczej kadry oświaty. Ponad 9 tysięcy absolwentów z całego kraju. Słuchacze SDMO spotykali się z najbardziej znaczącymi politykami m. in. z ministrem edukacji R. Czarnym, ministrem ds. samorządu M. Kuleszą, sześcioma wiceministrami MEN, wiceprezesem NIK Z. Wesołowskim.

Do Kalisza i Gniezna na spotkania z słuchaczami SDMO przyjeżdżali wybitni specjaliści w dziedzinie pedagogiki, psychologii i socjologii: profesorowie: W. Kobyliński, J. Kurnal, J. Radziewicz, T. Pilch, Z. Melosik, L. Gapik, S. Kwiatkowski, P. Buczkowski, J. Gęsicki, B. Śliwerski, A. Nalaskowski, A. Wiszniewski (komunikacja społeczna) oraz profesorowie bibliotekoznawstwa: K. Migoń i M. Skalska-Zlat.

Studium organizuje dla swoich słuchaczy i absolwentów również wizyty i staże zagraniczne. (Niemcy, Austria, Szwajcaria, Anglia, Francja). Organizuje też konferencje naukowe: Menedżerskie zarządzanie szkołą; 2003 (organizator: prof. L. Gawrecki), Szkoła polska na tle porównawczym; 2006 (organizator: prof. E. Potulicka), Dyscyplina i kierowanie klasą szkolną – konteksty, problemy, rozwiązania praktyczne; 2007 (organizator: prof. Ewa Filipiak), Szkoła polska w XXI wieku; 2008 (organizator: prof. L. Gawrecki), Wdrażanie do nowej koncepcji nadzoru pedagogicznego; 2009 (organizator: prof. L. Gawrecki), Jak rozwiązuję konflikty w szkole; 2010 (organizator: prof. L. Gawrecki), Jak rozwiązywać problemy wynikające z aktualnych rozporządzeń MEN?; 2011 (organizator: prof.L. Gawrecki), System Informacji Oświatowej i Zasady Ochrony Danych Osobowych 2012 (organizator: prof. L. Gawrecki), 2013 Pozytywne i negatywne skutki urynkowienia oświaty 2013 (organizator: prof. L. Gawrecki)

2002 – nadal: Jednoosobowy założyciel Gnieźnieńskiej Szkoły Wyższej Milenium – uczelni niepublicznej, prowadzącej studia I  i II stopnia.Funkcje administracyjne:

  1. 1975 – 1977: Kierownik Studiów Podyplomowych Organizacji i Zarządzania Oświatą w Instytucie Kształcenia Nauczycieli w Warszawie (IKN)- Oddział w Kaliszu (ODN)
  2. 1977 – 1985: Kierownik Zaocznych Studiów Magisterskich – kierunek nauczanie początkowe (ok. 500 absolwentów) w IKN ODN Kalisz.
  3. 1986 – 1989: Kierownik Studiów Podyplomowych Organizacji i Zarządzania Oświatą w IKN ODN Kalisz.
  4. 1989 – 1990: Wicedyrektor Oddziału Instytutu Kształcenia Nauczycieli w Kaliszu.
  5. 1993 – nadal: Założyciel i Dyrektor Studium Doskonalenia Menedżerów Oświaty w Kaliszu i w Gnieźnie.
  6. 2002 – nadal: Założyciel Gnieźnieńskiej Szkoły Wyższej Milenium w Gnieźnie.
  7. 2007 – nadal: Rektor Gnieźnieńskiej Szkoły Wyższej Milenium w Gnieźnie.

 Funkcje społeczne:

  1. 1983 – 1994: Ławnik w Sądzie Rejonowym w Kaliszu.
  2. 1983-1986; Członek Prezydium Zarządu Okręgu Kaliskiego ZNP
  3. 1990 – 1994: Sekretarz Krajowej Sekcji Kształcenia i Doskonalenia Nauczycieli przy Zarządzie Głównym Związku Nauczycielstwa Polskiego.

Wykaz publikacji

Dane o publikacjach:

  1. Publikacje naukowe i popularno-naukowe:
  • książki wydane: 16,
  • artykuły naukowe: ukazały się w wydawnictwach zwartych oraz w czasopismach, m.in.: Nauczyciel i Wychowanie, Chowanna, Neodidagmata, Nowa Szkoła, News – Nowości Oświaty, Oświata i Wychowanie, Życie Szkoły, Przekazy i Opinie, Dyrektor Szkoły.
  1. Redaktor Głosu Dyrektora-Menedżera – dodatku cyklicznego do Głosu Nauczycielskiego. Ukazało się 25 numerów w latach 1997 – 2002.
  2. Publicystyka oświatowa: około 100 artykułów w m.in.: Polityce, Głosie Nauczycielskim, Życiu Literackim, Tygodniku Kulturalnym, Rzeczpospolitej ( w latach 1978-2005).
  3. Autorskie audycje radiowe i programy telewizyjne:
    • 1983 – 1987: Nauczycielski Uniwersytet Radiowo–Telewizyjny NURT (5 programów – 2 w radiu, 3 w telewizji),
    • 1985 – 1989: cykl radiowy pod tytułem. Radio w szkole (10 audycji): autor koncepcji cyklu i poszczególnych audycji,
    • 1988 – 1989: stały felieton popularno-naukowy w Polskim Radiu z cyklu: Radio w nauczaniu i wychowaniu. 

 Prace badawcze:

  1. 1976: Autorstwo ogólnopolskich badań nad wykorzystaniem w szkołach audycji radiowych i programów TV, prowadzonych przez Ośrodek Badań Opinii Publicznej PRiTV.
  2. Udział w dwóch problemach węzłowych, prowadzonych przez Instytut Pedagogiki UAM w Poznaniu:
  • 1982 – 1985: Środki dydaktyczne w kształceniu (temat własny: Programy TV jako czynnik integracji wielostronnej w nauczaniu początkowym),
  • 1986 – 1989: Kształcenie multimedialne w szkole (temat własny: Przygotowanie szkół do kształcenia multimedialnego). 
  1. 1986 – 1990: Kierowanie ogólnopolską grupą badawczą podejmującą problem: „Wpływ środków dydaktycznych na doskonalenie pracy dydaktycznej i wychowawczej szkoły.” Problem podjęty w ramach planu pracy badawczej IKN, z inspiracji Ministerstwa Edukacji Narodowej.

 Staże oraz krótkotrwałe wizyty zagraniczne:

  1. Anglia 1979 (Open University w Milton Keynes)
  2. Węgry 1981 (Krajowy Instytut Doskonalenia Nauczycieli)
  3. NRD 1986 (Okręgowy Ośrodek Metodyczny w Erfurcie)
  4. RFN 1987 (Instytut Doskonalenia Nauczycieli w Płn. Nadrenii-Westfalii w Kolonii)
  5. Kijów 2001 (Uniwersytet Pedagogiczny)

 Udział w konferencjach i sesjach naukowych:

  1. 1977 (maj), Łódź. Seminarium naukowe: Telewizja w procesie kształcenia. Autor komunikatu z badań „Wykorzystanie audycji radiowych i programów TV przez nauczycieli szkół podstawowych i średnich”.
  2. 1–2.09.1978, Gniezno. Sesja naukowa: Funkcjonowanie środków dydaktycznych w powszechnej szkole średniej. Przewodniczący sekcji wychowania przedszkolnego i nauczania początkowego. Autor referatu: „Rola środków dydaktycznych w wychowaniu przedszkolnym i nauczaniu początkowym”.
  3. 17-19.01.1988, Piotrków Tryb. Ogólnopolskie Seminarium Naukowe: „Radio i telewizja w procesie kształcenia i wychowania”. Autor komunikatu z badań pod tytułem: „Opracowanie na lekcjach treści audycji radiowych i programów TV dla klas początkowych”.
  4. 8-10.10.1993, Warszawa. Sympozjum: „Zmiana w zarządzaniu szkołą.” Autor referatu: „Tradycyjny dyrektor czy menedżer oświaty”.
  5. 07.1994, Warszawa – Senat RP. Konferencja: „Decentralizm w zarządzaniu oświatą”. Referat wprowadzający do dyskusji: „Menedżer w oświacie”. 
  6. 10-12.12.1999, Warszawa. Centralny Ośrodek Zarządzania. Konferencja: „Nowoczesne metody zarządzania”. Autor wystąpienia: „Nowoczesne zarządzanie szkołą”.
  7. 03.2002, Warszawa. Konferencja Dyrektorów Szkół Polskich. Wystąpienie: „Zarządzanie szkołą u progu XXI wieku”.
  8. 05.2005, Warszawa; Międzynarodowy Kongres Edukacyjny „Edukacja Polska w Zjednoczonej Europie”.
  9. 25-26.04.2007,Malbork;Konfernecja Rektorów Akademickich Szkół Zawodowych
  10. 05.2012, Wągrowiec, I Panel dyskusyjny Rektorów Niepublicznych Szkół Wyższych
  11. 22-23.10.2014, Warszawa; Kongres „Edukacja a rozwój” Organizator: Wolters Kluwer Dyrektor Szkoły – głos w dyskusji
  12. 25-26.05.2015, Szczecin; Szkoła w Polsce XXI wieku- głos w dyskusji Organizator: Komitet Badań Pedagogicznych PAN.
  13. 15-16.04.2016, Bielsko- Biała, Konferencja naukowa „Nauczyciel i uczeń w przestrzeni kreatywnych działań”.
  14. 25-27.03.2017, Bielsko-Biała, Konferencja naukowa „ Nauczyciel i uczeń w perspektywie społecznych zmian”. Referat: „XIX wieczna szkoła w XXI wieku”.
  15. 10-11.10.2017,Wągrowiec, II Panel dyskusyjny Rektorów i Kanclerzy Wyższych Szkół Zawodowych
  16. 31-31.05. 2019, Gniew, „Zarządzanie szkołą wyższą w świetle reformy szkolnictwa akademickiego”.

 Ważniejsze nagrody:

1981 – Nagroda Ministra Oświaty i Wychowania III stopnia

1984 – Nagroda Dyrektora Instytutu Kształcenia Nauczycieli

1987 – Nagroda Ministra Edukacji Narodowej I stopnia (zespołowa)

1990 – Nagroda I stopnia Dyrektora Centrum Doskonalenia Nauczycieli

1994 – Nagroda II stopnia Rektora UAM za osiągnięcia naukowe

2005 – Nagroda II stopnia Rektora UAM za osiągnięcia organizacyjno-dydaktyczne.

 Szczególne wyróżnienia

  • Człowiek Roku Gniezna – 2012 (Towarzystwo Miłośników Gniezna)
  • Menedżer Najwyższej Jakości Roku – 2013 (Wielkopolskie Stowarzyszenie Badań Nad Jakością)
  • Honorowy Obywatel Miasta Wągrowiec – 2016 

 Odznaczenia

  • Złoty Krzyż Zasługi
  • Srebrny Krzyż Zasługi
  • Medal Edukacji Narodowej
  • Medal „Honorowy Przyjaciel Kalisza”
  • Medal Prezydenta RP „Za Długoletnie Pożycie Małżeńskie”
  • Odznaka „Za Zasługi dla Województwa Kaliskiego”
  • Złota Odznaka ZNP
  • Honorowa Odznaka „Za Zasługi dla Polskiego Radia i Telewizji Polskiej”
  • Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
  • Medal LABOR OMNIA VINCIT
  • Medal Koronacyjny Miasta Gniezno
  • Medal „Przyjaciel Kalisza”

WYKAZ PUBLIKACJI NAUKOWYCH PO DOKTORACIE (1976)

PUBLIKACJE ZWARTE

  1. Korzystanie z audycji szkolnych i programów TV przez nauczycieli szkół podstawowych i liceów. Wyd. RTV, Warszawa 1976, s. 136.
  2. Telewizja na lekcjach wiedzy o społeczeństwie. Wyd. RTV, Warszawa 1987, s. 96 s.
  3. Telewizja jako środek integracji w nauczaniu początkowym. Wyd. Nauk. IKN. Warszawa 1989, t. 1 i 2, s. 464.
  4. Metody i środki kształcenia stosowane w szkole. Wyd. Komitet Ekspertów do Spraw Edukacji Narodowej. Raport Tematyczny nr 28, PWN, Warszawa – Kraków 1990 (współautor W. Strykowski), s. 35.
  5. Radio w nauczaniu i wychowaniu. Wyd. IKN CDN, Kalisz 1990, s. 117.
  6. Menedżer w szkole (redaktor). Wyd. eMPi2, Poznań 1996, s. 182.
  7. Techniki pracy menedżera oświaty. Wyd. eMPi2, Poznań 1997, s. 146.
  8. Jak w Kaliszu menedżerów oświaty kształcono (1993-2003). Wyd. eMPi2 Poznań, 2003, s. 69.
  9. Krótki zarys dziejów Seminarium Nauczycielskiego i Liceum Pedagogicznego (1909-1969). Wyd. Rogozińskie Centrum Kultury, Rogoźno 2003, s. 52.
  10. Kompetencje menedżera oświaty. Wyd. eMPi2, Poznań 2003, s. 232.
  11. Jak w Kaliszu i w Gnieźnie dyrektorów szkół i nauczycieli kształcono (1993-2008). Wyd. eMPi², Poznań 2008, s. 152.
  12. Promocja placówki edukacyjnej. Wyd. eMPi², Poznań 2008, s. 170.
  13. Z Gaju Wielkiego do wielkiej kariery /czyli rzecz o życiu i działalności Wacława Strykowskiego, Wyd. eMPi2, 2012, s.58
  14. Z uśmiechem przez życie czyli jak to się stało, że się udało!(autobiografia). Wyd.eMPi2, 2013. s. 315
  15. Menedżerskie zarządzanie placówką edukacyjną. Praktyczny poradnik dla dyrektorów szkół. Wolters Kluwer, Warszawa 2019., s.274
  16. Zarządzanie w oświacie. Zarys podręcznikowy – systematyka, praktyka, Wydawnictwo Impuls, Kraków 2021 s.185

ARTYKUŁY W WYDAWNICTWACH ZWARTYCH (WYBRANE)

  1. Funkcje i wykorzystanie środków dydaktycznych w nauczaniu początkowym.
    W: Funkcje środków i materiałów dydaktycznych w organizacji procesu kształcenia w powszechnej szkole średniej. Materiały z sesji w Gnieźnie. Biblioteka Doświadczeń Nauczycieli Poznańskich. T. 2, Poznań 1980.
  2. Wideo w nauczaniu początkowym. W: Wideo w szkole /red. W. Strykowski i B. Puszczewicz/. Wyd. NURT, Warszawa 1990.
  3. Jak kształcić nauczycieli? W: Edukacja nauczycielska wobec zmiany społecznej
    (red. H. Kwiatkowski). PTP i Sekcja Kształcenia N-li  ZG ZNP, Warszawa 1991 (współautor W. Strykowski).
  4. Nauczyciel a pozaszkolne doświadczenia audiowizualne uczniów. W: Dokąd zmierza technologia kształcenia? (red. W Skrzydlewski). Wyd. UAM, Zakład Technologii Kształcenia Instytut Pedagogiki, Kalisz 1993.
  5. Wykorzystanie pozaszkolnych doświadczeń medialnych w procesie kształcenia.
    W: Edukacja kulturalna. Szkoła i rodzina (red. D. Jankowski). UAM KP-A i WOM. Kalisz 1993.
  6. Menedżer – pedagog i dyrektor profesjonalny. W: Menedżer w szkole (red. L.Gawrecki). Wyd. eMPi2, Poznań 1996.
  7. Public relations czyli jak promować placówkę edukacyjną i jej szefa. W: Vademecum menedżera oświaty (red. Cz. Plewka i H. Bednarczyk) wyd. OKiDK Instytut Technologii Eksploatacji, Radom 2000.
  8. Marketing edukacyjny. W: Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, t. III (red. nauk. Pilch). Wyd. Akademickie „Żak”, Warszawa 2004.
  9. Menedżer oświaty. W: Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, t. III (red. T. Pilch). Wyd. Akademickie „Żak”, Warszawa 2004.
  10. Dramatyczny egzamin. W: Między pokoleniami. Czerwiec 56. Wyd. TUTW. Poznań, 2007.
  11. Wolny rynek w oświacie. W: Encyklopedia pedagogiczna XXI w. t. VII (red. nauk. Pilch). Wyd. Akademickie „Żak”, Warszawa 2008.
  12. Marketing w oświacie. W: Menedżer i kreator edukacji (red. Cz. Plewka i H. Bednarczyk). Wyd. Instytut Technologii Eksploatacji, Radom 2008.
  13. Pedagogika zarządzania. W: Pedagogika t. IV (red. B. Śliwerski), GWP, Gdańsk 2010.
  14. Promocja szkoły. W: Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku. Suplement (red. nauk. Pilch). Wyd. Akademickie „Żak”, Warszawa 2010.
  15. Sport w regionalnych spółkach polskiego Radia. W: Media publiczne. System medialny w Polsce – pytania i dezyderaty (red. P. Bielawski i A. Ostrowski). SCRIPTORIUM. Poznań – Opole 2011.
  16. Menedżerskie działania samorządowca. W: Doskonalenie strategii zarządzania oświatą na poziomie regionalnym i lokalnym. Wyd. Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2012.
  17. Jak tworzyć szkołę XXI wieku – kilka podstawowych rekomendacji. W: Nauka, edukacja, rynek pracy. Przede wszystkim współdziałanie. Szczecin – Koszalin 2013 ( Materiały pokonferencyjne Międzynarodowej Konferencji Naukowej pt: „Nauka –edukacja-rynek pracy w perspektywie europejskich doświadczeń.”(Szczecin, 15-16.10.2013r.).
  18. Jak kształcić nauczyciela kreatywnej szkoły? Konteksty diagnostyczne i rekomendacje. W: Współczesna edukacja. Wielopłaszczyznowość zadań. Red. J. Skibska i J. Wojciechowska.

 ARTYKUŁY W CZASOPISMACH (WYBRANE)

  1. Techniki audiowizualne w nauczania początkowym (współautor L. Leja). Oświata i Wychowanie 1977 nr 10.
  2. Środki audiowizualne w kształceniu. Oświata i Wychowanie 1982 nr 3.
  3. O nowoczesnym kształceniu w szkole wyższej (Rec. Uczelnia na miarę współczesności. Red. L. Leja, Poznań 1986). Neodidagmata, 1986 nr 17.
  4. Funkcje środków dydaktycznych w nauczaniu początkowym. Oświata i Wychowanie 1986 nr 17.
  5. Gry dydaktyczne w nauczaniu początkowym. Oświata i Wychowanie 1986 nr 29.
  6. Przygotowanie nauczycieli do pracy z telewizją. Chowanna 1986 nr 3.
  7. Telewizja jako środek dydaktyczny w procesie kształcenia. Nauczyciel i Wychowanie 1986 nr 5-6.
  8. Wielofunkcyjny charakter teleprogramów dla klas początkowych. Oświata i Wychowanie 1989 nr 1.
  9. Wybór dyrektora szkoły w Anglii. Kurenda 1989 nr 2.
  10. Szkoła i rodzice w Anglii. News – Nowości Oświaty 1992 nr 4.
  11. Finanse angielskich szkół. News – Nowości Oświaty 1993 nr 5.
  12. Szkoła dyrektorem stoi. Nowa Szkoła 1993 nr 3.
  13. Zintegrowane i systemowe kształcenie nauczycieli. Szkoła Zawodowa 1993 nr 7.
  14. Edukacja dorosłych (rec. Podstawy dydaktyki dorosłych. Red. D. Jankowski i inni, UAM, Poznań 1996). Z badań naukowych kaliskich pedagogów. Zeszyty KTPN 1997 nr 3.
  15. Jak kształcić menedżera oświaty. Dyrektor Szkoły 1997 nr 12.
  16. Menedżer oświaty. Dyrektor Szkoły 2003 nr 1.
  17. Wolny rynek w oświacie czyli dlaczego dyrektor szkoły musi być menedżerem. Dyrektor Szkoły 2003 nr 2.
  18. O wyższości liceum pedagogicznego nad uniwersytetem. Dyrektor Szkoły 2007 nr 12.
  19. Doskonalenie kadry kierowniczej oświaty w Polsce powojennej. Dyrektor Szkoły 2008 nr 6.
  20. Promowanie szkoły jako instytucji świadczącej usługi edukacyjne. Dyrektor Szkoły 2008 nr 6.
  21. Marketing w oświacie. Neodidagmata 2008 nr 4.
  22. Szkoła jako instytucja usługowa. Dyrektor Szkoły 2011 nr 2.
  23. Cechy i jakość usług edukacyjnych. Dyrektor Szkoły 2011 nr 3.
  24. Marketing usług edukacyjnych. Dyrektor Szkoły 2011 nr 4.
  25. Skuteczny marketing edukacyjny. Dyrektor Szkoły 2011 nr 5.
  26. Debata o edukacji. Cztery drogi zmian. W: Edu – Fakty 2011 nr 617.
  27. Dyrektor szkoły najważniejszym ogniwem zmian w oświacie. Dyrektor Szkoły 2011 nr 6.
  28. XIX-wieczna szkoła w XXI stuleciu. W: Neodidagmata 2012 nr 33/34
  29. Odsamorządowić szkołę! W: Dyrektor Szkoły 2015 nr 8